Au fond de sa vieille malle en bois, 7 Lames la Mer a retrouvé un livre…
Le Créole aime manger… et causer !
Oui, le Créole aime manger et causer ! En toutes circonstances. Deux passions qui empruntent le même chemin : la bouche !

Gourmandiz na lo zié pli gran k’lo vente
A l’heure de passer à table pour le réveillon [ou pour toute autre occasion], voici une entrée en matière qui vous permettra d’allier gastronomie et esprit réunionnais à travers un zanbrokal… d’expressions créoles inspirées par la nourriture et des chansons qui parlent de manzé !
Bonapéti zot tout mé obli pa gourmandiz na lo zié pli gran k’lo vente !
7 Lames la Mer

Zistoir marmite
• Kok mon voizine, mèm grossèr mon marmite.
• Tout marmite nana in kouvèrtir.
• Mèt pa out kuiyèr sal dann marmite i bouille pa pou ou.
• Dann vié marmite, i fé méyèr kari.
• Zorèy koshon dann marmite poi.

Zistoir do riz
• Tourne kari sou d’riz.
• Zordi riz sèk, Dimans kari volail.
• In gazon d’riz, i enprète pa.
• Manz pa out riz dann fénoir.
• Fou pa koudpié dan out vane de riz.
• Si ou done do riz in maléré, anserve pa la pinte.
• Ma la trouve in piéd’riz.

Zistoir koshon
• I ashète pa koshon dann goni.
• I ashète pa sosis dann vente koshon.
• I trouve pa boudin kui dann vente koshon.
• Konfitir la pa fé pou koshon.
• Kan i koz èk boukané, sosis i rès pandiyé.
• Zorèy koshon dann marmite poi.
• Mèt sosis dann rougay boukané.
• Foutan i angrèss pa koshon.
• Mèt pa lo shat gardien la grèss.
• Sosis amaré ek la ké lo shien, la pa Rapagon la mèt.
• I amar pa la shien ek in grap sosis.

Zistoir lo vente
• Vente plin la di : «gouyave lé tro vèr». Vente vide la di : «quite ma voir».
• I trouve pa bishik dann vente karang ; i trouv pa karang dann vente bishik.
• La boté i ranpli pa lo vente.
• Gourmandiz na lo zié pli gran k’lo vente !
• I ashète pa sosis dann vente koshon.
• I trouve pa boudin kui dann vente koshon.
• Makro na d’sèl dann vente.

Zistoir volail
• Kok mon voizine, mèm grossèr mon marmite.
• Zordi riz sèk, Dimans kari volail.
• In pti poule ek in l’omlèt i sort pa dann mèm zèf.
• In zèf in boushé, dix zèf in ropa.
• Dé poule i ponn pa dann mèm ni.
• La kaz mon monmon, mi manz kari volail ; la kaz shinoi-là waya, mi manz lo rin sounouk.

Zistoir goni
• Goni vide i tiembo pa dobout.
• I ashète pa koshon dann goni.

Zistoir piman
• Piman krazé, lo gou i rèste.
• Piman lé for, Kalou son mait.

Zistoir zerbaz
• Bilinbi la di : «mang lé aig».
• Rode pa akoz margoz lé amèr.
• Lasasin, li la mèt safran dann brède mouroung.
• Vié kom in mang atèr.
• Po tomate dann fon pilon.
• Brède ièr, sé roti zordi.
• 100 ans, péï Bourbon, i manz maniok ek la po mèm, don ?
• Kréol la sot la mer, i koné pi tomate !

In zanbrokal
• La viand ou la pa ashté, rode pa balans pou pézé.
• Mèt pa do lo dann mon pilon.
• Toush pa mon pilon.
• Manz zoi mé dor pa ek la plime.
• Fèr in noss èk in ké la mori.
• Dernié i goute la soss.
• La tèt makro i fé bon rougay.
• Fo pa krash dan nout pla manzé.
• Sak i bat lo bèr, i lisse lo doi.
• Zanfan i plèr pa, i gainye pa tété.
• Manzé kui la poin propriétèr.
• Lapéti mèm méyèr kari.
• Shinoi maléré manz la po tang.
• Kari la lang.
• An atandan, kabri i manz salad.
• Kass koko pou boir dolo.
• Na poin d’koko d’pin i trouv pas son kot chokola.
[Certains proverbes sont extraits du livre de Daniel Honoré «Gramoun la di», Editions UDIR.]

Lire aussi :
- Civet de tangue : les secrets de Pépé José
- Le cari infernal de l’île Bourbon !
- Kosa in shoz… i mèt dan la boush
- Manger du piment… et vivre mieux !
- Pâté créole, sa Bourbon mèm !
- Les divins achards-pêche-cavales de Pépé José
- Mouroungue, l’arbre aux miracles
- Zanbrokal : recette pour l’égalité et la solidarité
- Causerie autour du steak créole (et recettes !)
- Cuisine réunionnaise : des plats de rézistans ?
- Le charme perdu du dernier repas créole…
- Poulet vindaloo à la sauce Pépé José : gout a li !
- MargoZ : trésor de longévité ?
- Massalé requin : la dangereuse recette de Pépé José !













Réalités émergentes Réunion, Océan Indien, Monde.
Presse, Edition, Création, Revue-Mouvement.